BIGTRUCK VINTAGE
HOLLANDS GLORIE VAN JOS HAVERKAMP
BIGTRUCK VINTAGE
HOLLANDS GLORIE VAN JOS HAVERKAMP
Op dit moment heeft Nederland, afgezien van Ginaf, nog maar één truckmerk, namelijk DAF. Ooit waren dat er veel meer en één van de tot de verbeelding sprekende Nederlandse truckmerken was FTF. Peter Winterswijk spoorde er één op, namelijk de schitterende FTF 8x4 zwaartransport trekker van Jos Haverkamp.
Het gaat hier over Hollandse producten, namelijk de FTF’s van Jos Haverkamp, een man met gouden handjes. En iemand met een doorzettingsvermogen, waar je u tegen zegt. Een kleine introductie van Jos: hij stopte met zijn chauffeursopleiding, omdat hij daar alleen maar leerde om dozen te stapelen. “Zonde van mijn tijd”, zegt Jos over die tijd. Daarna werkte Jos bij een DAF dealer, waar hij 4 jaar bleef, en stapte toen over naar een transportbedrijf waar hij 7 jaar in dienst was, waarvan 2,5 jaar als chauffeur. “En nu dan bij Van Schie in Mijdrecht, waar we hun materiaal aan de praat houden", bagatelliseert hij zijn werk. Want ga er maar aan staan om het ene moment een dieplader te repareren en daarna een zware kraan of bulldozer. Maar Jos wordt daar niet meer warm of koud van, hij heeft voor hetere vuren gestaan, zowel bij een truck raceteam als bij twee Dakar teams. Met die teams, Ginaf Rally Service en Van Velzen, kwam hij o.a. in Rusland, Argentinië en Marokko. Als stille getuigen zijn daar de nog de stickers van over, die op zijn gereedschapskar zitten.
Dat zijn gouden handjes tot mooie resultaten leiden, blijkt als Jos de deuren van de werkplaats opent. Twee 4 assige FTF’s staan daar te pronken, een gele en een blauwe. Jos vertelt hoe dat tot stand gekomen is. “Ik wilde zelf een oldtimer vrachtwagen hebben en was op zoek, het moest natuurlijk wel iets zwaars zijn, bijvoorbeeld een 6X4 DAF ofzo. Maar het mocht ook wat anders zijn. Tot ik bij een verzamelaar twee FTF zwaartransport trekkers te koop zag staan. Eéntje met een standaard cabine en ééntje met een lage en naar voren geplaatste cabine, waarmee je ook heimachines, met hun vooruitstekende giek, kunt vervoeren. En die laatste herkende ik, hij was nog van Arie Kandt geweest. Dat werd hem dus en die heb ik gerestaureerd en in de kleuren van Van Schie gespoten. Wie had ooit kunnen bevroeden, dat die andere trekker ook nog een keer in mijn handen zou komen? Maar nu staan ze mooi naast elkaar in de werkplaats, haha.”
MOEILIJKE KEUZE
NIEUWE MOTOR EN STEYR ASSEN
Want wat wil het verhaal? “Beide trekkers vond ik destijds even interessant, maar ik kon er maar één aanschaffen en dat werd de gele trekker", legt Jos uit, “de blauwe trekker ging naar een andere verzamelaar en is daar blijven staan als gestrand project. Nadat de gele trekker gereed was, jeukten mijn handen om weer aan een project te beginnen en, lang verhaal kort, ik kon in 2015 de blauwe trekker overnemen en de restauratie afmaken. De motor was finaal op en ik kon bij Frans van Tatenhoven, de Detroit diesel man, een zo goed als nieuwe kopen. Frans moest die enkel nog aanpassen van elektronisch naar mechanisch. Echter bleek die nieuwe motor bij de vorige eigenaar gestart te zijn zonder olie en moest daardoor toch nog gereviseerd worden. Dat is overigens in goed overleg met de vorige eigenaar gegaan. Daarna was de motor weer nieuw. De versnellingsbak had genoeg aan wat pakkingen en lagers, het chassis is echter tot de laatste bout uit elkaar geweest. Doordat FTF op de Amerikaanse manier werkte, met ingekochte delen zoals Detroit motoren, Fuller versnellingsbakken etc., was het redelijk eenvoudig om onderdelen te vinden. De grootste tegenvaller vormde het assenstel. Van de achterste as was het differentieel beschadigd, de staalsplinters kwamen mee bij het aftappen van de olie. Maar daarvoor kon ik de delen gewoon bestellen bij Steyr in Oostenrijk. Er moest nog wel het een en ander aangepast worden, maar dat was niet zo’n probleem voor mij. Van Steyr leverde overigens ook de ophanging van het achterste tandemstel, een heel aparte constructie met vier veerpakketten, schommels en reactiestangen. Er zouden slechts drie FTF’s gebouwd zijn met zo’n tandem.”
GOED DAK
“De cabine was een ander verhaal, want bij Van der Vlist, die de trekker nieuw had aangeschaft, was het bolle dak er af gehaald en vervangen door een plat dak. Buiten dat was de cabine gewoon aan het eind na een zwaar leven. Bij een handelaar vond ik een 4-assige motorwagen, die ooit door C. Groenenboom uit Ridderkerk was gekocht en later naar Van Tatenhoven was gegaan en waar Hans, de onlangs overleden broer van Frans, mee gereden heeft. De cabine heb ik van dat chassis gehaald en hier opgeknapt. Gelukkig had deze wel een goed dak. Toen die ook klaar was, heb ik hem op het chassis gemonteerd. Ik zat nog te tobben om passende rubbers van de cabinevering te vinden. Op een bepaald moment was ik aan het werk aan één van onze VW Transporters en moest de draagarmrubbers vervangen. Ik had die in mijn handen en bedacht dat die wel veel op de rubbers van de cabinevering leken. Even passen en ja hoor, of het ervoor gemaakt was! Dat was een meevaller”, glundert Jos.
ZWEETDRUPPELTJES
“Het was mijn bedoeling om de trekker weer helemaal te maken zoals die uit de fabriek gekomen was, dus ook in de kleuren van Van der Vlist. Ik kreeg de juiste man niet te pakken en op een gegeven moment wilde ik verder. Laat nou net op dat moment mijn werkgever binnenlopen en die zei dat hij, als ik de trekker in zijn kleuren zou spuiten, de verf zou sponsoren.” Dat roept vragen op, want we staan op het terrein bij zijn werkgever Van Schie en daar kom je toch echt alleen maar gele voertuigen tegen. “Je moet weten dat HP Staal een onderdeel is van Van Schie. En hun wagenpark is dus blauw. Het bedrijf levert en verhuurt staal, dan moet je denken aan buizen en damwanden. Die worden vaak gebruikt voor een project en moeten daarna weer uit de grond gehaald worden. Door de verhuurconstructie kunnen ze nu voor meerdere projecten gebruikt worden en doen we eigenlijk aan een soort recycling.” Weer wat geleerd. “Hoe lang de restauratie duurde?”, Jos krabbelt achter zijn oor. “Lang, tussen aankoop en APK zat een jaar of 6. En heel veel zweetdruppeltjes en moeilijke momenten.”
BEER MET MILJOENEN KILOMETERS ERVARING
Tijd om de motor te starten en, we hadden niet anders verwacht, het is tik en lopen. Voor de gelegenheid heeft Jos er een uitschuifbare trailer achter gehangen, die nog op het terrein gelost moet worden. “Leuk voor de foto’s, toch?”, zegt hij. Als hij uit de cabine gestapt is, toont hij een fotoboek. “Dit boek ligt altijd in de cabine, daarin staan foto’s van hoe die was en nu is geworden.” Terwijl de tweetakt V8 Detroit diesel staat warm te draaien, kijken wij samen zijn boek door. Ik vraag hem ook wat de platen voor het raam betekenen. “Die hingen bij mijn vader in de vrachtwagen en de beer, die voor het zijraam hangt, heeft jarenlang en miljoenen kilometers mee gereden met mijn vader, die internationaal chauffeur was. Die beer is een eerbetoon aan mijn vader, die veel te vroeg overleden is”, zegt Jos hierover.
Hierna gaan we de vracht lossen, waarbij Jos een nauw pad in moet. Met de uitgeschoven trailer lijkt dat niet te lukken, maar Jos kan vanuit de cabine de trailerassen besturen en op die wijze lukt het wel. “Je ziet het, hij zou zo aan het werk kunnen, alles wat daarvoor nodig is, zit er op en aan”, zegt hij. Na het lossen met de kraan moet Jos weer achteruit terug en zet de wagen neer. “Zullen we de motor eens bekijken?", en hij kantelt de cabine zodat de groen gespoten V8 zichtbaar wordt. We maken weer wat foto’s, daarna kantelt Jos de cabine weer terug en gaat de trailer wegzetten. Hierna zetten we de gele en blauwe FTF naast elkaar voor de foto. Hier komen de verschillen, afgezien van de lage cabine van de gele trekker, naar voren. Waar de blauwe een min of meer conventionele 8X4 is met twee gestuurde voorassen en een star tandemstel, is de gele voorzien van een gestuurde vooras, dan twee aangedreven assen en tenslotte een gestuurde naloopas. Beide trekkers genieten van een onbezorgde oude dag, ze mogen de show stelen bij bedrijfsevenementen en Jos laat ze af en toe om beurten uit. Een oldtimerritje, gehandicaptenrit, de Mack- en Zwaartransportdag, veel meer hoeven ze niet te doen na een hard werkzaam leven.
FTF, MADE IN HOLLAND
FTF staat voor Floor Truck Fabriek en was een fabrikant van zware en gespecialiseerde vrachtwagens. Na een aantal jaren Mack trucks geassembleerd te hebben, werd een eigen productie opgestart. De FTF’s werden op Amerikaanse manier geassembleerd, met van derden ingekochte componenten. De eerste bescheiden serie was op Mack componenten gebaseerd, voorzien van een eigen fabrikaat cabine. Al snel werden hoofdzakelijk tweetaktmotoren van Detroit Diesel ingebouwd, waarachter een versnellingsbak naar keuze geplaatst kon worden, meestal Fuller of Eaton, maar ook automaten van Allison. De assen werden bij Rockwell, Kirkstall en later ook Steyr ingekocht. De cabines werden door het Engelse bedrijf Motor Panels geleverd. FTF heeft bestaan van 1966 tot 1994 en is overgenomen door Nooteboom in Wijchen. Onder de naam Floor worden nu alleen nog opleggers en aanhangwagens geleverd.
SPECIFICATIES VAN DEZE FTF
De blauwe FTF (type aanduiding FS-8.8.20D4) van Jos is uitgerust met: Een tweetakt Detroit Diesel motor, 8V92TA en levert ca. 430 PK uit 8 cilinders en 12,1 liter slagvolume. Hierop zit ook een Jake-Brake gemonteerd, dat is een heel effectieve Amerikaanse motorrem, die het nodige geluid produceert.
Een Fuller RTO 12513 ongesynchroniseerde versnellingsbak met de zogenaamde fietsbelschakeling. Twee voorassen van Kirkstall, gecombineerd wettelijk draagvermogen 17 ton.
Twee achterassen van Steyr met naafreductie, gecombineerd wettelijk draagvermogen 18 ton. De motoraanduiding 8V92TA staat voor: 8 cilinders in V-vorm, 92 cubic inch inhoud per cilinder (ca. 1,5 liter) T staat voor Turbo en A voor Aftercooling. Zo wordt de koeler in het inlaatspruitstuk genoemd, vergelijkbaar met een intercooler.
Deze motor range was voor wegvoertuigen in V6 en V8 leverbaar met vermogens van 253 tot 435 PK. Voor andere toepassingen was er een V12 leverbaar, die bestond uit 2 gekoppelde V6 blokken en tot 700 PK, de zwaarste uitvoering was een V16, die uit 2 gekoppelde V8 blokken bestond en tot 960 PK leverde.
Peter Winterswijk