BIGTRUCK VINTAGE
DE TIJDMACHINE VAN JAAP EN JOOST BOOGAARD
Dat een Scania LB111 zo’n aantrekkingskracht heeft op Jaap Boogaard, heeft een duidelijke oorsprong. De in Barneveld geboren Jaap ging vroeger als japie van 10 jaar oud al mee met de, in oranje met blauwe strepen gespoten, Scania LB111 van Willem van Bentum, eveneens uit Barneveld. “Ik reed ’s ochtends om vier uur al op mijn fiets naar de zaak, waar ik dan al eerder dan de chauffeur aanwezig was en de Scania alvast mocht laten warmdraaien. Toen was het al mijn droom om ooit zelf met zo’n auto te gaan rijden. Mooier bestond er voor mij niet”, vertelt Jaap.
PENDEL EN KOPPELWERK IN DE WEEKENDEN
Maar tot het moment dat Jaap legaal achter het stuur van een vrachtwagen kon plaatsnemen, moesten er nog wat hindernissen genomen worden, waaronder het lange wachten totdat hij rijles kon nemen. Bij Jaap op school zaten ook de kinderen van Van Maanen en zij werden bevriend, kort samengevat is het zo dat Jaap steeds vaker bij hen te vinden was en gedurende zijn diensttijd in de weekenden veel bij het in die tijd legendarische transportbedrijf Van Maanen was, hij zette auto’s klaar om te wassen, deed wat pendel- en koppelwerk en trad in 1989 officieel in dienst.
De Scania LB111 werd door Wagenborg nieuw aangeschaft
De Scania bij de tweede eigenaar, Hellinga uit Giekerk
De LB111 waar Jaap mee reed, hier nog met de spatlappen onder de voorbumper
Nadat de cabine gedemonteerd was, is Jaap lang met de stoomcleaner bezig geweest om het oud vuil en vettigheid er af te spuiten
Het kale chassis, hier nog met de assen eronder
Het chassis, compleet met de motor, is klaar om de cabine er op te krijgen
Jaap is onderweg van de straler/spuiter met de cabine en losse delen van de LB111. Geheel in stijl vervoerd met zijn L111 trekker en 20 foot chassis
SPANNEND met hoofdletters, Jaap zet, met zijn eigenhandig gerestaureerde kraan, de cabine terug op het chassis
NIET ZEUREN ZONDER STANDKACHEL
Jaap vertelt: “Je moet weten dat Van Maanen een DAF bedrijf was, er liepen een paar Scania torpedo’s en wat 112’s, maar een frontstuur 111 was er nog nooit geweest. Totdat in 1988 van Kuyer Transport in Soest twee auto’s met bijbehorend werk werden overgenomen. Dat werk bestond uit transport voor het spoor en tramstellen en één van de auto’s was een LB111, die in de Van Maanen kleuren werd gespoten. In de tijd, dat ik weekend werk verrichtte, had ik al menig keer met de LB111 kunnen rijden en, eenmaal in dienst, zag ik mijn kans schoon, toen de chauffeur van die auto een nieuwe auto kreeg en ik een eigen auto zou krijgen. Op dat moment komt er ook een DAF 3600 vrij van 3 jaar oud, Gert Van Maanen wou mij deze auto toewijzen, maar eigenwijs als ik was, wilde ik liever de Scania, al was die al 10 jaar oud. Gert van Maanen vroeg nog of ik dat zeker wist, want er zat geen standkachel of niks in en ik zou regelmatig gaan overnachten. Nadat ik voet bij stuk hield, zei hij dat hij mij nooit wilde horen zeuren in de winter over wat dan ook. Toen was ik eindelijk zelf chauffeur op een Scania LB111! Bij Van Maanen hadden ze destijds hun eigen spatlappen en ik monteerde er twee onder de voorbumper. Nou, dat was van korte duur, want dat werd niet op prijs gesteld. Ik heb ze eraf moeten halen en bewaard en nu, zo’n 35 jaar later, hangen ze onder mijn eigen LB111.”
JAAP VOND HET ALLEMAAL PRACHTIG
Jaap reed meestal met een semi-dieplader, waarop een kraan gemonteerd was. “Mooi werk", zo omschrijft hij dat. “En veel onderweg, ik deed veel werk op de bouw en voor het spoor en ook tramstellen en daarbij moet je nogal eens ’s nachts opdraven. Geen probleem, ik vond het allemaal prachtig”, zegt Jaap. De tijd stond echter niet stil, Jaap trouwde met Heidy, zijn grote liefde, zij betrokken een woning in Voorthuizen en kregen een dochter en een zoon. Iedereen gelukkig, zou je denken, ware het niet dat vrouwlief, die uit de buurt van Markelo kwam, niet goed kon aarden in Voorthuizen. Dat was voor hen voldoende reden om hun spullen te pakken en naar Markelo te verhuizen, waar Jaap een oudere woning compleet renoveerde en er een pracht van een loods achter bouwde. Hij vond werk bij een transportbedrijf in de buurt en iedereen was weer gelukkig. Maar Jaap kan niet stilzitten, hij zocht een Scania 111 en wel een torpedo. Na een eerste miskoop vond hij - nota bene bij Willem van Bentum - een L111 als vastgelopen hobby project. Die heeft hij eigenhandig gerestaureerd en is nu een graag geziene gast op oldtimer evenementen met zijn dieprode kleur.
LB111 MOEST MAAR EVEN WACHTEN
Maar nadat die torpedo-trekker klaar was en Jaap kalmer aan zou kunnen doen, kreeg Jaap toch weer Scania-jeuk. Hij wilde toch wel graag een frontstuur 111 hebben. Na een speurtocht vond hij uiteindelijk op minder dan een half uur van zijn huis een LB111, die al een jaar of 10 op zijn restauratie stond te wachten. Lang verhaal kort, de LB111 kwam naar Jaap, werd in de loods gezet en het werk kon beginnen. Inmiddels zitten we in 2013. “Hij was compleet, de motor liep, maar de koppeling en versnellingsbak waren kapot. Ik wist dat er behoorlijk wat werk aan zat. Ik haalde de cabine er af en de auto werd tijdelijk gestald, Want wij waren op dat moment een container chassis aan het restaureren. Met de gedachte dat we ook dingen zullen moeten vervoeren tijdens de restauratie hebben wij ook een laadbak en autolaadkraan gerestaureerd”, zegt Jaap alsof het niets is. “De LB111 moest maar even wachten, daar was die inmiddels aan gewend."
DE IMPERFECTIES ZIJN PERFECT TERUGGEBRACHT OP DE LB111
In 2017 werd aan de restauratie begonnen, waarbij de cabine slechter bleek dan verwacht. Die was verprutst door een voorganger van Jaap. “Anderhalf jaar hakken, slijpen en lassen ging er in zitten”, aldus Jaap, “en in 2018 is de cabine gestraald in Wanssum bij Frans van Maanen, een heel ver familielid van… dit straal- en spuitbedrijf zal later nog veel meer werk voor ze gaan verrichten. Onze zoon Joost heeft het hele chassis, op twee dwarsbalken na, uit elkaar gehaald en later weer in elkaar gezet. Het chassis had wat schade aan de achterzijde en dat hebben we hersteld.” Al die tijd werd er vanuit gegaan, dat de LB in dezelfde rode kleur zou komen als de torpedo. “Op een gegeven moment, terwijl we aan het klussen waren, vroeg Joost aan mij waarom ik hem niet als mijn oude trekker maakte? Het is exact dezelfde specificatie tot en met het bruine interieur toe. Je spreekt altijd zo vol vuur over die trekker, waarom niet doorpakken?” Jaap zegt: “Je moet weten dat Van Maanen in 2013 failliet is gegaan, wat mij en heel wat andere mensen veel pijn deed. Ik moest er nog een paar nachtjes over slapen en uiteindelijk hebben we de beslissing genomen om op dat pad door te gaan.”
TIJDMACHINE
“Nadat ik toestemming had gekregen om de kleuren en alles van Van Maanen te mogen gebruiken, zijn we verder gegaan aan de tijdmachine”, zoals Joost hem noemt. “Nu moest ook alles exact zo worden, inclusief de imperfecties van mijn oude trouwe 75-MB-91. Die is trouwens, na bewezen diensten, voor export naar Nigeria verkocht. Zo moest, van voor tot achter, de apart aandoende trekhaak op de bumper komen, de vlaggetjes voor de ruit, de verschillende soorten spiegels (links een zilvergrijze 111 spiegel en rechts een zwarte spiegel van een Scania 112), het trappetje achter de cabine, de kistjes, de breedteborden en de hap uit de achterste dwarsbalk van het chassis. Op internet zocht ik naar oude Van Maanen spulletjes en zo kan ik nog wel even doorgaan. Ik heb trouwens mijn eerste slaapzak, die ik nog van mijn moeder kreeg toen ik internationaal ging rijden, bewaard en op het bed gelegd, en zelfs een Van Maanen werkjas hangt weer in de cabine uit die tijd. Deze heb ik van een oud collega gekregen, die hem nog bewaard had.”
BLOED, ZWEET EN TRANEN
Na heel veel werk, anderhalf jaar laswerk aan de cabine, net zoveel aan het chassis en de componenten, de motor is deels uit elkaar gehaald en gereviseerd. Jaap heeft de brandstofpomp en verstuivers laten reviseren en zo laten afstellen dat er, in plaats van de standaard 305 pk, nu 320 pk geleverd wordt. Ook heeft hij, samen met Joost, alles vanaf de waterpomp tot aan de cabinepomp eigenhandig gereviseerd, alle luchtleidingen en wartels schoongemaakt en de rubberen slangen allemaal vernieuwd. In december 2021 was het zover dat de motor weer, met de gereviseerde kraan van Jaap, teruggeplaatst werd in het chassis. Nadat er eerst nog een nieuw koelblok in de radiateur gesoldeerd werd, kon in februari 2023 de cabine terug op het chassis gemonteerd worden. In april ging de Scania voor het eerst op eigen kracht de loods uit. Het starten op zich was een spannend moment, want zodra de startmotor rondgaat en uiteindelijk de motor voor het eerst sinds tijden weer aanslaat, ging er van alles door Jaap en Joost heen. Zit alles goed vast, zitten de verstuivers wel goed, zijn de leidingen niet te strak enzovoorts. Een ieder, die wel eens een motor in elkaar gezet heeft, kent dat moment. Maar gelukkig hadden de mannen alles in één keer goed gedaan en, na nog wat laatste dingen, was de Scania in juni 2023 klaar om onthuld te worden!
GOEDKEURING EN EEN PRACHTIG CADEAU VAN ZIJN OUDE WERKGEVER
Op 17 juni 2023 werd de onthulling gedaan, ten overstaan van een grote groep genodigden, waaronder Gert van Maanen, één van de oude bazen, en een aantal oud-collega's. Jaap kreeg van hen nog leuke spullen die met de oude zaak en de Scania te maken hadden en eigenlijk werd zo het plaatje helemaal compleet gemaakt. Met oude stickers, deel 3 aan de voorruit en de goedkeuring van Gert van Maanen, is de Scania klaar! Op de APK na, want die kreeg de Scania - voor het eerst sinds 25 jaar - op 21 juli 2023 en wel met een dikke pluim van de keurmeester voor de geleverde prestatie. “Beter dan dit kan het niet”, of woorden van die strekking werden gebruikt. Dat Jaap en Joost er blij mee waren en ook wel een beetje emotioneel, is logisch, na het jarenlange zwoegen om de auto in de juiste staat te brengen. Niet zoals uit de fabriek, of volgehangen met allerlei accessoires, maar exact zoals zijn werkauto was, 35 jaar na dato. Met de juiste kisten, de vreemde trekhaak op de bumper en verschillende spiegels. “Zo reed ik er mee rond”, is de simpele verklaring van Jaap. In de praktijk rijdt Joost heel veel met de LB111, want die jongen heeft er zo ontzettend veel tijd in gestoken, dat Jaap hem die lol gunt.
35 JAAR GELEDEN AL GEFOTOGRAFEERD DOOR JAAP
Jaap heeft ook nog wat foto’s van vroeger van zijn Scania: deze begon zijn carrière bij Wagenborg in Delfzijl in de kleuren rood met wit, de tweede eigenaar was Hellinga uit Giekerk, waar de kleurstelling blauw met wit was. Niet wetend dat het ooit zijn eigendom zou worden, heeft Jaap nog een keer een foto van deze trekker gemaakt, terwijl die in Barneveld op het industrieterrein stond. Heel bijzonder dat hij die foto na 35 jaar nog heeft. Ook is er reden om aan te nemen dat de trekker containers gereden zou hebben, maar de naam was niet meer te achterhalen. Daarna is de trekker in particulier bezit gekomen en eindigde als een gestrand project, waarna hij bij de volgende kwam, waar de trekker in een schuur verdween en als één van de vele projecten stond weg te kwijnen. Tot Jaap zich erover ontfermen kon en in oude glorie herstelde.
VERSCHILLENDE TYPEN VELGEN
Tussendoor vertelt Jaap, geholpen door zijn vrouw Heidy en zoon Joost, over wat hij allemaal tegenkwam, een verschrikkelijk vies interieur, waar hij, enkel al op de motortunnel, twee weken lang heeft zitten boenen, met een prachtige tunnelhoes als resultaat. “Probeer dat maar nieuw te vinden, dat gaat je niet lukken, dus ik moest wel. Daarentegen waren de gordijntjes nog helemaal origineel en, na een grondige wasbeurt, weer als nieuw”, bemerkt Jaap enkele werkzaamheden . “En wat zeker vermeld moet worden is het werk dat Joost, naast zijn drukke chauffeursbaan, geleverd heeft. Het hele chassis uit elkaar, leiding voor leiding schoonschuren, nippels weer als nieuw maken, remmen, fusées, wiellagers en nog heel veel meer, repareren, vervangen, afstellen. Zonder hem was het niet gelukt. Net zo min als dat we zo ver waren gekomen zonder de wijze raad en onderdelen van Jo van Summeren. Als we vastliepen konden we altijd op hem terugvallen, op welk tijdstip dan ook. Oh ja, als je naar de wagen kijkt, zie dat er twee verschillende soorten velgen op zitten. Je raadt het al, zo reed ik destijds ook, haha”, besluit Jaap.
NIEUWE LOODS, NIEUW PROJECT
We kijken nog even buiten, waar de werkwagens staan, een kiep combi voor Jaap en een trekker oplegger voor Joost. Wat het merk is, laat zich raden. Deze wagens schermen echter een deel van zijn terrein af. “Kom even kijken”, zegt Jaap nog en we staan bij een splinternieuwe loods, nog in aanbouw, te kijken. Op de vraag wat hij daarmee gaat doen, zegt Jaap, niet zonder trots: “Die loods hebben we ook grotendeels zelf gebouwd. Het was nooit de bedoeling, maar het terrein van de buurman kwam te koop en dan moet je toehappen, is mijn ervaring. En de nieuwe loods gaan we gebruiken om de L111, de LB111 en het containerchassis in te stallen.” Dat lokt de vraag uit, wat er met de oude, kleinere loods gaat gebeuren. “Hadden we dat nog niet gezegd? Die wordt dan gebruikt voor het volgende project, Joost heeft namelijk een 143 Topline trekker gekocht, die gerestaureerd gaat worden. Dat lijkt me een goede bestemming voor die ruimte”, zegt Jaap, terwijl hij Joost een schouderklopje geeft. De mannen kennende, komt er over een tijdje weer een schitterende trekker naar buiten rijden en is de kans groot dat ondergetekende weer, met zijn camera en notitieblok, naar Markelo gaat. Waar gastvrijheid bij de familie Boogaard hoog in het vaandel staat!
Peter Winterswijk