BIGTRUCK ROADTEST
HOE SLIM IS DE SMART DASH?
Deze keer hebben we een Scania 500S Super Highline in onze BIGtruck RoadTest. Met de Super aandrijflijn met 500 pk is dit een variant die we nog niet eerder hadden. Het grootste nieuws is echter niet de aandrijflijn, maar het nieuwe digitale Scania ‘Smart Dash’.
De Scania ‘Nextgen’ cabine werd in augustus 2016 geïntroduceerd als aflossing van de R-serie. Dat is inmiddels acht jaar geleden en in die tijd is er eigenlijk niks veranderd aan de cabine. In 2021 leek het er even op dat ook Scania met camera’s zou komen in plaats van spiegels, maar daar hebben we sindsdien niks meer van gehoord. Ook het langverwachte nieuwe, gestroomlijnde ‘neusje’ wat langere cabines legaal maakt met een 13,60 meter trailer is er nog altijd niet. Toch is er nieuws, want met het Scania ‘Smart Dash’ neemt dit merk nu afscheid van de analoge klokken in het dashboard.
Alles is dus voortaan digitaal op het dashboard, maar wanhoop niet: Scania bleef trouw aan de ‘cockpit’ layout, waarbij de LCD schermpjes mooi ingebouwd zijn, in een verder conventioneel ogend dashboard. Andere merken kwamen intussen met futuristisch ogende ontwerpen, maar Scania blijft trouw aan het wat conventionele ontwerp van het dashboard. Zelf vinden wij dat mooi. Je wordt ook bij de Smart Dash nog steeds omringd door een overwegend zwart dashboard met heel veel knopjes. Noem het ouderwets, wij houden ervan, zeker in een truck.
EIGENLIJK NOG NIET AF
De twee schermen van de Smart Dash zijn gescheiden. De bediening van het 10-inch scherm voor je neus gaat via de knopjes op het stuur, die van het 12,x inch scherm daarnaast alleen via het scherm. De enige uitzondering is de radio, die via het stuur bediend wordt. Het is dus niet mogelijk verbruiksinformatie te zien op het centrale scherm (alleen via de Scania Driver app) of om navigatie op het scherm achter het stuur te zien.
Beide schermen zijn duidelijk en goed te bedienen. De normale weergave is erg wit en straalt veel wit licht uit. Altijd in nachtmodus rijden is dus aan te raden. Overigens is er ook een ‘night panel’ waarbij het scherm nog donkerder wordt en minder info toont. De ‘Smart Dash’ is duidelijk nog niet af: er komt nog rijtijd informatie op en aan de integratie van Apple Carplay en Android Auto wordt nog gewerkt. De ontwikkeling zat tegen bij Scania, maar het dashboard moest al ingebouwd worden vanwege de nieuwe veiligheidsregels in juli. Eigenlijk was Scania dus nog niet helemaal klaar. Alle extra info en mogelijkheden komen dus nog via updates: deels ‘over the air’ en deels bij de dealer. Uiteraard werken al die nieuwe veiligheidssystemen wel. Zo verschijnt er een oranje poppetje op het display als er iemand voor de auto langs loopt.
TWEE WEERGAVES
Onderweg valt op dat er twee weergaves mogelijk zijn. De ene heeft standaard twee strepen: één voor de snelheid en één voor de toerenteller.
Eigenlijk is die voor de snelheid vrij zinloos, want die wordt ook digitaal getoond met grote digitale cijfers. Links en rechts kan de gebruiker zelf instellen wat hij wil zien. De ADAS-info, dus van alle veiligheidssystemen, is altijd zichtbaar in het midden.
De tweede weergave toont alleen de snelheid en noodzakelijke info. Scania heeft ervoor gekozen geen ‘oldskool’ weergave te maken met ronde klokken. Overigens is de digitale Smart Dash voortaan standaard op iedere nieuwe Scania.
SUPER AANDRIJFLIJN
De 500S maakt gebruik van de Super aandrijflijn, met als hart de 12,74 liter grote zescilinder lijnmotor. Deze ‘Traton wereldmotor’ staat ook in de Amerikaanse International trucks en in de nieuwe MAN waar hij als ‘PowerLion’ door het leven gaat. De Supermotor maakt gebruik van dubbele bovenliggende nokkenassen (DOHC) in combinatie met vier kleppen per cilinder. Scania maakt geen gebruik van EGR, maar uitsluitend van SCR. Dat doet Scania met het Twin-SCR-systeem met dubbele dosering van ureum. Dat betekent wel een iets hoger AdBlue verbruik van zo’n 12%, maar geen risico op een vervuilde EGR klep of kapotte, kostbare EGR koelers.
Dankzij de bovenliggende nokkenassen heeft de Scania Super krachtbron nu ook een echte motorrem, namelijk de Compression Release Brake. Voor de chauffeur is dat het grootste voordeel van de Super generatie, want met 343 kW (560 Pk) heb je een serieuze motorrem die een retarder eigenlijk overbodig maakt. Overigens is de blauwe 500S wel voorzien van een retarder, maar voor de meeste Europese routes is dat overbodig, en voegt een retarder alleen extra gewicht toe.
SUPER EFFICIËNT
De Scania Super krachtbron is dankzij het geavanceerde SCR systeem bijzonder efficiënt. Bij sommige toepassingen zullen deze motoren zelfs een thermisch rendementsniveau van meer dan 50% bereiken, wat eigenlijk nog nooit vertoond is. Wat ook helpt is dat Scania alle inwendige weerstand heeft weten te minimaliseren en dat er ultra dunne olie gebruikt wordt. Niet alleen in de motor, maar ook in de G33 CM1 versnellingsbak. Die bak maakt gebruik van een soort ‘dry sump’ systeem, waarbij olie wordt opgevangen boven in de bak. Zolang de truck gewoon rolt is dat het geval, maar als er vermogen gevraagd wordt, wordt die olie losgelaten voor optimale smering. Zo heb je dus extra smering als dat nodig is en minder weerstand van de olie waar dat kan. Verder heeft deze versnellingsbak 14 versnellingen, waarbij de 13e de prise direct is. Waar dat kan schakelt de truck in overdrive, om razendsnel terug te schakelen naar 13 als dat nodig is. Samen met de 2:31 achterasoverbrenging zorgt dit voor bijzonder lage toeren, namelijk 774 toeren bij 80 km/h. Zodra het wat oploopt schakelt de bak terug om te profiteren van het maximale koppel dat al bij 900 toeren begint.
En hoe dat rijdt? We kennen Scania’s als trucks waarmee je zo weg rijdt en die meteen het juiste gevoel geven. Het is als instappen in een duur model van een beroemd Duits automerk. Alles voelt goed aan en ook de bediening spreekt voor zich. Daarop is deze 500S geen uitzondering. De systemen aan boord werken uitstekend, van de actieve cruise control tot de actieve besturing. Dat systeem werkt precies goed. Niet te zwaar en niet te dwingend, maar net genoeg om je tussen de lijntjes te houden.
CONSTANT AAN HET REKENEN
Onderweg valt het echt op hoe de Scania constant aan het rekenen is en beslissingen neemt die je niet direct zou verwachten. Als je de truck zijn gang laat gaan, rijdt je het meest zuinig. Als chauffeur moet je de drang om in te grijpen onderdrukken en vertrouwen hebben in de techniek.
Dat gezegd hebbende is het wel zo dat de Scania nergens irritant langzaam gaat rijden. Maar goed, voor de top van een heuvel valt hij terug in snelheid. Die snelheid kun je overigens zelf instellen. In zo’n geval moet je als chauffeur in de gaten houden of er vrachtwagens achter je rijden en eventueel gas bijgeven. De chauffeur is dus niet onmisbaar en moet ingrijpen als het gedrag van de Scania even niet uitkomt. De vrachtwagen heeft geen verkeersinzicht, dus daar is de chauffeur voor nodig.
Opvallend is ook het gedrag van de adaptive cruise control. In plaats van domweg de auto voor te volgen, is de Scania hier ook constant aan het rekenen. Komt er een heuvel aan, dan houdt de Scania meer afstand. Hierdoor ontstaat meer ruimte om brandstof te besparen. Scania noemt het ‘dynamisch cruise control’.
Scania heeft een reputatie en is altijd al één van de zuinigste op de markt, en dat zonder dat ze de trekker volbouwen met rubberen strips om de stroomlijn te verbeteren. Brandstof wordt ook bespaard door de ‘sneller warm’-optie. Hierbij zorgt de retarder bij een koude motor voor sneller opwarmen door weerstand te genereren. Tijdelijk gebruikt de Scania dan meer diesel maar de besparing van een eerder warme motor is vele malen groter. Bovendien verbetert het de levensduur van de roetfilter.
DOWNHILL CRUISE
Bergaf houdt de Scania strak 90 km/u vast, zonder dat de voetrem nodig is, dankzij de intarder. Een voorziening waar de Super aandrijflijn eigenlijk ook heel goed zonder kan, als je niet dagelijks in de bergen zit. Net voor het einde van de helling laat de Scania los en kan de snelheid oplopen tot 95 km/u – precies 40 seconden, want anders wordt de snelheidsovertreding vastgelegd op de tachograaf. Precies op tijd rijdt de Scania weer 90 km/u. En het verbruik? Dat ziet er heel netjes uit. De Scania Super aandrijflijn bewijst wederom zijn kwaliteiten, getuige de uitkomsten van de testrit.
SCANIA ASSISTANCE
Tijdens de rit die we voorafgaand maken aan de test voor foto en video hebben we weer een bandenprobleem met de trailer. Een paar weken geleden knalde de voorste band aan de linkerkant van de oplegger, nu stond de voorste aan de rechterkant op springen. Demo chauffeur Johan Akkerman ontdekte het op tijd en wist met de vlotte service van Scania Assistance het probleem snel op te lossen. Dank mannen! Top service, en voor ons reden om nu meteen alle zes banden te wisselen voor een verse set rubber van Continental, gemonteerd door Euromaster in Venlo.
Maarten van der Westen / Iep van der Meer