BIGtruck Zwaartransport


Veel werk voor één laag viaduct

Wagenborg Speciaal Transport stond onlangs voor een uitdaging. Bij het transport van twee enorme, 250 ton zware transformatoren in Assen was het echter niet het gewicht wat de uitdaging vormde, maar de hoogte. Om de zware last onder een viaduct door te kunnen persen was er maar één oplossing, de toepassing van een voor ons land unieke Girder Bridge. Dat is een constructie waarbij de last vlak boven het wegdek vervoerd kan worden in een soort hangende brugconstructie. Zo’n Girder Bridge hebben we niet in Nederland waardoor Wagenborg er eentje moest huren bij Collet & Son in Engeland.

De energietransitie neemt ook in Nederland concrete vormen aan. Op het IJsselmeer, voor de kust van Friesland, wordt gewerkt aan een groot windmolenpark dat 1,5 miljoen mensen van stroom moet voorzien. In het noorden van het land lopen meerdere grote projecten. Naast de bekende windmolens worden op verschillende plaatsen grote oppervlaktes zonnepanelen geplaatst. Om al die energie aan het netwerk af te geven bouwt netbeheerder Tennet aan de ‘energiesnelweg’. Transformatorstation Zeijerveen, een onderdeel van dat netwerk, zorgt voor de stroomvoorziening in de regio Assen. Het is een van de weinige stations die een koppeling kunnen maken met het 220 kV net, de ‘energiesnelweg’. Het transformatorstation werd in 1966 gebouwd, maar het is nu toe aan een stevige update. De uitbreiding is vooral nodig om het toenemende aanbod aan duurzame energie te reguleren. In mei werden twee nieuwe transformatoren geplaatst. Het gewicht – 250 ton per stuk – was nog niet eens het grootste probleem. De hoogte was wel een obstakel want in de korte route vanuit de haven naar het transformatorstation zit één viaduct.

Sava – Donau – Rijn

Duitsland loopt voorop als het gaat om multimodaal transport van zware lading. Veel terminals zijn in de laatste jaren aangepast om zware delen per schip te vervoeren. In het grootste deel van Europa is adequaat vervoer over water nog een utopie. Bedrijven als Koncar in Kroatië kunnen hun zware producten eigenlijk alleen via de zeehaven van Rijeka exporteren. Transformatoren tot 100 ton worden nog wel over de weg vervoerd, maar voor zwaardere lading wordt meestal de spoorlijn naar de kust gebruikt. Het stroomgebied van de Rijn en de Donau – samen met de zijrivieren zoals de Sava – beslaat een groot deel van West- en Oost-Europa. Maar grote delen daarvan zijn – door slecht onderhoud, lage bruggen, fluctuerende waterstanden of gewoon door politieke onwil – onbruikbaar voor regulier zwaar transport.

Terug naar Bratislava

De generatoren werden over het spoor naar Bratislava gebracht. Dat gaat redelijk goed, want in tegenstelling tot de vaarverbindingen kent het voormalige Oostblok een uitgebreid spoorwegnetwerk. Vanaf Bratislava werd de lange reis voortgezet per schip over de Donau, het Main-Donau kanaal, de Main en de Rijn richting Rotterdam. De reis verliep voorspoedig en op 12 mei werd de eerste generator in een kleiner binnenvaartschip – de Lastage – overgeladen. Dat overladen was nodig omdat het allerlaatste deel van de reis over het Noord-Willemskanaal van Groningen naar Assen slechts is toegestaan voor schepen tot 65 meter lengte en 7,5 meter breedte. Op 15 mei gaat het fout. Door een aanvaring raakt de Gerrit Krolbrug in Groningen zwaar beschadigd. De Lastage komt vast te liggen voor de brug.

Door de binnenstad

Dat is een spannend moment, want in Assen stonden de kraan en de Britse Girder bridge al startklaar. Daarom koos de schipper van de Lastage voor een minder gebruikelijke route: over het Reitdiep, dwars door de binnenstad van Groningen. Dat leverde bijzondere plaatjes en veel bekijks op. Het is niet niks als een groot binnenvaartschip met veel geduld de moeilijke bochten in de binnenstad neemt. Rijkswaterstaat liet weten dat het niet de bedoeling is dat vrachtschepen via de binnenstad de stremming zouden omzeilen. Baudina Schaafsma van Rijkswaterstaat: “Alle schepen hebben de opdracht gekregen om rustig te wachten tot de stremming is verholpen.” Die boodschap was niet aangekomen bij de schipper van de Lastage. “Daar is mij niets van bekend. Deze route is gewoon de staande-mast-route waar kleinere vrachtschepen, zoals mijn Kempenaar, ook langs kunnen. Ik heb contact gehad met de Groninger havenpost en zij vonden het prima dat ik via het Reitdiep door de stad ging.”

Twee kilometer rijden

In Assen werd ondertussen de Demag CC2200 rupskraan van Wagenborg in gereedheid gebracht voor het overladen van het schip naar de Girder bridge van Collett. De CC2200 tilt met de maximale ballast zo’n 300 ton op 10-14 meter vlucht en dat is ruim voldoende voor deze transformatoren. De route naar het transformatorstation Zeijerveen is slechts twee kilometer lang. Onderweg komt het konvooi twee rotondes tegen, maar die worden met speels gemak genomen. Het grote probleem is het viaduct onder de A28. Dit viaduct is 4,60 meter hoog en de lading is 4,52 meter hoog. Dat lijkt voldoende, maar het viaduct ligt in een bocht van de weg en de transformator moet daarbij ook nog over een stoeprand. Het is dus millimeterwerk.

De girder bridge

De Scheuerle STB550 girder bridge werd in 2014 aan Collett in Engeland geleverd. In Engeland en Schotland worden volop nieuwe windparken gebouwd en Collett gebruikt de girder bridge regelmatig voor het vervoer van transformatoren die nodig zijn om de windparken aan de sluiten op het elektriciteitsnetwerk. Bij dit soort ketelbruggen is de verhouding tussen het leeggewicht en het laadgewicht heel belangrijk. De verhouding van deze brug is 5,2. Dat wil zeggen: bij 520 ton laadvermogen is het leeggewicht van de brug 100 ton. Die verhouding is niet altijd hetzelfde, want met de modulaire opbouw van de brug is het mogelijk om verschillende configuraties te bouwen. In Engeland is de hoogte minder problematisch en daarom rijdt Collett vaak met de liggers ónder de transformator. Wagenborg moest vanwege de hoogte uitwijken naar een andere configuratie waarbij de transformator tussen de liggers hangt. De brug is in de breedte verstelbaar van 3,45 meter tot 7,4 meter. In Assen werd de brug aan beide zijden ongeveer 1,7 meter uitgeschoven wat resulteert in een totale breedte van ongeveer 7 meter. Het lijkt in eerste instantie of de girder bridge via draaikransen met de SPMT’s van Wagenborg verbonden is, maar de schijn bedriegt. Vanwege het hoge gewicht bestaan de twee draaipunten uit een dikke stalen ring met glijstukken. Voor de rekenaars onder ons: het totaalgewicht van de module trailers, de Girder bridge, de lading en de trekkers is ongeveer 460 ton. Op de 20 aslijnen van de moduletrailers staat ruim 20 ton per aslijn. Dat is niet overdreven veel, maar genoeg voor de Nederlandse omstandigheden. Ter vergelijking: Collett rijdt in Engeland in ongeveer dezelfde configuratie (met 2 x 10 aslijnen) met nog bijna 100 ton meer lading. De totale lengte van het span is bijna 67 meter.

De avondetappe

Op maandagavond ging het eerste transport van start en op woensdag volgde de tweede rit. Twee rijplatenwagens staan paraat om platen te leggen en ze vervolgens weer op te ruimen. Bij de tweede rotonde wordt gewisseld van rijrichting. De voorste MAN truck, rijdt de rest van de route achteruit mee naar de losplaats. Op woensdagavond staat de transformator tegen 11 uur al op de plaats waar hij de komende tientallen jaren zal bijdragen aan de vergroening van Nederland. Wagenborg claimt de eerste te zijn die een Girder bridge in Nederland gebruikt. Dat is waar en ook een beetje niet waar. Er bestaan nog geen twintig exemplaren van dit type girder bridge in Europa. En die zijn ook nog eens allemaal verschillend. Het is zeker al enkele tientallen jaren geleden dat in Nederland een Girder bridge te zien was. Van Twist uit Dordrecht had er één, maar daarvoor moeten we ver terug in het archief. Dat de Girder bridge in Nederland een uitzondering is heeft meerdere oorzaken. In Nederland is vaak op korte afstand van de laad- of losplaats wel een kademuur beschikbaar om de lading per ponton of binnenvaartschip te vervoeren. In Duitsland en Engeland worden deze transporten ook over langere afstanden uitgevoerd. Vervoer over water is daar lang niet altijd mogelijk. Engeland kent hogere aslasten en veel hogere viaducten. Allemaal redenen waarom de Girder bridge regelmatig gebruikt wordt. Maar het belangrijkste verschil zit in de stabiliteit van de ondergrond. Die is in Nederland zacht en zompig. Niet echt geschikt voor een combinatie die in Engeland fluitend een totaalgewicht tot 800 ton kan hebben. Daarom zal het wel weer even duren voordat de volgende girder bridge in Nederland te zien zal zijn. Kortom, het was een redelijk uniek transport wat Wagenborg uitvoerde in Assen.

Ad de Koning – Foto’s Ad de Koning, Marcel de Jong, Iep van der Meer en Wiertsema&Partners


Ontvang het laatste nieuws van BIGtruck in je mail!