BIGtruck Roadtest

Scania 540S met de nieuwe versnellingsbak: Smooth Operator

Scania heeft de laatste tijd behoorlijk wat nieuws gepresenteerd zoals het nieuwe elektronisch geregelde stuursysteem EAS met allerlei nieuwe functies en de nieuwe generatie AMT versnellingsbakken. Wij kregen de gelegenheid om deze nieuwe techniek te testen op onze BIGtruck RoadTest route in een Scania 540S Highline. Dat is een motor die we eerder ook al reden, waardoor we de effecten van de nieuwe transmissie mooi kunnen vergelijken.

De nieuwe Scania versnellingsbak maakt deel uit van een hele nieuwe generatie. Het model wat nu gepresenteerd is kan koppels tot 3300 Nm aan, en om die reden was de 770S, die beduidend meer koppel heeft en die we vorige maand reden, nog voorzien van de GRS versnellingsbak. In combinatie met de 540 pk sterke zescilinder krachtbron gaat het echter prima, aangezien die een maximaal koppel levert van 2700 Nm. Het geheim van de nieuwe transmissie is dat de versnellingen anders verdeeld zijn. Er zijn nog steeds 14 gangen, net als bij de vorige generatie, maar daarvan is er maar één als kruipversnelling uitgelegd. De hoogste versnelling is voortaan een echte overdrive, en daarmee wordt het toerental verder terug gebracht. Even technisch, in de 540 pk trekker die we vorig jaar reden zat een achteras met een overbrenging van 2,35:1. In de truck die we nu rijden is dat 2,59:1, en dat is dus langzamer. Dat betekent dat in de eerste 13 versnellingen de Scania meer trekkracht heeft, maar in de overdrive daalt het toerental tot 870 omwentelingen bij 80 km per uur. Je ziet dan in de display de letters OD in plaats van een cijfer. De grap is dat de slimme techniek aan boord deze stand regelmatig verkiest boven de ecoroll mode. In die stand staat de bak neutraal, en moet je de motor brandstof geven om te blijven lopen. In de OD mode loopt het zo licht dat het bijna net zo licht rolt, maar dan terwijl de motor wordt aangedreven door de truck. Het zijn minimale verschillen maar alles bij elkaar zou het tot een nog lager verbruik moeten leiden.

“Al deze mooie techniek is in feite een stapje richting autonoom rijden.”

Minder weerstand

De Scania G33CM versnellingsbak is zo’n 60 kilo lichter dan de vorige generatie en de reactietijden zijn sneller. Dat komt doordat er voortaan drie ‘Layshaft brakes’ in zitten. Dat zijn remmen die ervoor zorgen dat de verschillende assen in de bak nog sneller gesynchroniseerd worden, maar zonder synchronisatieringen. Verder wordt er slim gebruik gemaakt van de olie. Om te voorkomen dat de tandwielen constant in een bak olie staan te klotsen, wordt een deel van de olie opgevangen in een bakje. Daardoor ontstaan er minder wrijvingsverliezen. Als de slimme elektronica aan ziet komen dat er hard gewerkt moet worden, dan valt de olie uit het reservoir om ervoor te zorgen dat de smering optimaal is onder zware omstandigheden. Dit kan doordat de computer weet hoe zwaar de combinatie is en wat de omstandigheden zijn onderweg.

Elektrisch stuursysteem

En wat merken we van al dat nieuws in de Scania 540S? Eigenlijk niks spectaculairs en dat is niet zo vreemd. Een Scania stuurde altijd al goed en precies, en met het nieuwe EAS-systeem is dat gewoon weer net wat beter. Het gaat hierbij om een elektronisch aangestuurde hydraulische stuurpomp die razendsnel reageert en die helpt om lichter te sturen bij lage snelheden. Eigenlijk net als het Dynamic Steering systeem van dat andere Zweedse merk. In de Scania is het echter geen groot verschil met de standaard stuurbekrachtiging zoals dat bij Volvo wel het geval is. Dat is een bewuste keuze van Scania. De ingreep van de elektrisch bekrachtigde stuurpomp is heel subtiel en ja, het stuurt mooi licht maar nee, dat is geen wereld van verschil met de vorige generatie. Toch is het een belangrijke noviteit, want de Scania helpt je nu ook als je uit de koers dreigt te raken met de zogenaamde Lane Keeping Assist. Dat doet de truck door in het stuur actief tegen te sturen als het fout dreigt te gaan. Ook bij aanrijdingen kan het systeem zelf uitwijken. Dat noemen ze Lane Change Collision Prevention. Al deze mooie techniek is in feite een stapje richting autonoom rijden en deze systemen zul je bij alle merken aantreffen in de toekomst.

Nog sneller schakelen

Voor de werking van de nieuwe versnellingsbak geldt dat het verschil met de vorige niet spectaculair groot is. De vorige generatie was gewoon goed, snel en accuraat en daar voegt de nieuwe niet zo veel merkbaar aan toe. Het verschil in snelheid zal meetbaar zijn, maar wij merkten het verschil vrijwel niet. Wel voelt het allemaal nog wat soepeler aan door de ietwat toegenomen schakelsnelheid van de bak. Je merkt nauwelijks nog iets van een schakeling. Opvallend is dat de nieuwe versnellingsbak acht achteruit versnellingen heeft die ook automatisch werken. Daarmee kun je dus sneller achteruitrijden, en dat kan handig zijn, bijvoorbeeld in het asfaltvervoer.

Lage toeren

Wat wel meteen opvalt is het lage toerental bij kruissnelheid. Wij rijden rond de 83 en dan komt de toerenteller maar amper boven de 900 omwentelingen uit. Dat zorgt merkbaar voor een lager verbruik, maar zodra er extra vermogen nodig is dan is de nieuwe bak meteen bij de les en schakelt hij razendsnel, zonder dat je het merkt terug naar 12. Het zorgt voor extra comfort aan boord, zeker in combinatie met het predictive cruise systeem. Dat zorgt weliswaar voor wat pendelen in snelheid als dat economischer is, maar irritant wordt het nooit. De Scania 13 liter krachtbron in de zwaarste uitvoering heeft geen enkele moeite met de lage toeren. De souplesse van deze motor is voorbeeldig. Net als alle Scania’s werkt ook deze motor zonder EGR. Daardoor is het een relatief eenvoudige zescilinder-lijnmotor onder de vlakke vloer van de S-cabine.

Net geen V8

De 540 pk sterke 13 liter levert tien pk meer dan het instapmodel van de nieuwe V8 en maar 100 Nm minder aan koppel. Qua trekkracht doet de zespitter dus vrijwel niet onder voor zijn grote broer, en ook het rijgenot is er beslist niet minder om. Naast het voordeel in prijs geldt er ook een gewichtsvoordeel van zo’n 300 kilo in het voordeel van de zescilinder en dat is toch extra laadvermogen dat telt in sommige takken van transport. Het enige wat ontbreekt is het geluid en de emotie van de V8, en voor sommigen is dat een belangrijk argument. Als we kijken naar het brandstofverbruik dan is het zo klaar als een klontje dat de 540 pk uitvoering beter scoort.

Sneller en zuiniger!

Het toeval wil dat we een jaar geleden ook met een Scania 540S reden, al was de officiële benaming toen nog S540. Toen was het ook droog en koud, en we reden met dezelfde oplegger. We durven de beide resultaten dan ook prima naast elkaar te leggen en dan blijkt dat de 13 liter krachtbron met de nieuwe versnellingsbak gewoon beter te scoren dan zijn voorganger een jaar geleden. Het overall verbruik scheelt een liter op 100 kilometer en het verschil in gemiddelde snelheid is aanzienlijk. Alles bij elkaar is de nieuwe Scania 540S met al zijn hightech dus een echte aanrader voor wie hoog comfort wil combineren met een lager eigen gewicht en verbruik.